سرج ارستر | ارستر
سرج ارستر چیست؟
سرج ارستر وسیله ای است که در بالاترین نقطه ی ساختمان نصب می شود و اولین نقطه اصابت صاعقه می باشد زیرا صاعقه از کوتاه ترین فاصله ای که بین ابر و زمین وجود دارد تخلیه می گردد که نحوه ی نصب این وسیله با توجه به ساختمان مورد نظر می تواند به صورت توپولوژی ساده یا پیچیده باشد.
سرج ارستر دستگاهی است که سیستم های برق الکتریکی را از آسیب های ناشی از رعد و برق محافظت می کند. پریز برق معمولی دارای ترمینال زمین و ترمینال ولتاژ بالا است. هنگامی که یک نیروی الکتریکی قدرتمند از سیستم برق به گیرنده ولتاژ حرکت می کند، جریان ولتاژ بالا به طور مستقیم به عایق و یا زمین به منظور جلوگیری از آسیب رساندن به سیستم ارسال می شود.
سرج ارستر، صاعقه گیر، ارستر حفاظت از رعد و برق
ارستر برق به منظور محافظت از دستگاههای الکترونیکی در برابر جریان گذرای ناشی از رعد و برق استفاده میشود و دارای بهرهوری و اثر بخشی بالایی میباشد.
سرج ارستر برای حفاظت از تاسیسات برقی و تجهیزات الکترونیکی در هنگام اضافه ولتاژ و یا جریان رعد و برق مستقیم مورد استفاده قرار میگیرد و دارای ظرفیت تخلیه بالایی بوده و برای استفاده و نصب IV نیز مناسب میباشد.
ارستر یک وسیلهی الکتریکی است که لوازم الکتریکی را در مقابل جریان و ولتاژ غیر عادی محافظت نموده و ولتاژ را در آستانه 120 ولت نگه میدارد. وقتی آستانهای بالاتر از 120 ولت باشد ، ارستر ولتاژ را پایین میآورد یا آن را متوقف میکند. بدون ارستر اگر ولتاژی بالاتر از 120 ولت باشد آن دستگاه صدمه میبیند.
مهمترین کاربرد ارستر برق:
در ادامه متن به مهمترین کاربرد سرج ارستر اشاره نموده ایم.
حفاظت از شوک های الکتریکی:
شوک های الکتریکی اغلب از طریق صاعقه ایجاد می گردد. این ولتاژهای القایی موجب اختلالات در شبکه های مختلف می گردد . مقدار این ولتاژ چندین کیلو ولتی در مدت زمان چند میکرو ثانیه ای می باشد. این اختلالات ممکن است باعث عملکرد نادرست دستگاه و یا از کار افتادگی کامل سیستم های حساس گردند. شوک های الکتریکی ناشی از اثراتن غیر مستقیم صاعقه هستند که عوامل تاثیر گذار بر سیستم های الکتریکی و مخابراتی می شود . سرج ارستر می تواند جهت جلوگیری از شوک های ناگهانی و اضافه ولتاژ های ناگهانی و برگشتی از صاعقه گیر را گرفته و باعث حفاظت از لوازم برقی می گردد.
یکی از مهمترین و بهترین حفاظت ها استفاده از SPD یا TVSS برای جلوگیری از شوک های الکتریکی (سرج ولتاژ) که باعث کنترل و محدود کردن ولتاژ در حد قابل تحمل برای سیستم های قابل استفاده می باشد
ویژگی های یک سرج ارستر خوب:
- توانایی تخلیه ای اضافه ولتاژ برگشتی از صاعقه
- جلوگیری و ایجاد اختلال در سیستم های استفاده کننده
- دارای سیستم کنتاکت جهت اطلاع از خرابی
- داشتن نمایشگر به صورت LCD
- قابلیت جداشوندگی خشاب از پایه
برق گیر یا ارستر چیست و عملکرد آن چکونه است؟
ارستر برق یا برقگیر دستگاهی است که درسیستم های قدرت بالا 1000 V برای حفاظت در برابر رعد و برق وسوئیچینگ موج مورد استفاده قرار می گیرد. سرج ارستر برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر ولتاژ بیش از حد ناشی از عوامل خارجی نظیر (رعد و برق) و یا تغییر جریان داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.
سرج ارستر هادی موجود در وسایل الکترونیکی را به زمین متصل می کند و از این طریق جریان اضافی را به زمین منتقل می نماید و ولتاژ نرمال را به هادی انتقال می دهد.
دلیل عملکرد مناسب سرج ارستر (برق گیر) در انتقال ولتاژ اضافی آن است که در ساختار آن از اکسید فلز وریستور ( The Metal Oxide Varistor) یا MOV می باشد.MOV یک نیمه هادی است که به ولتاژ بالا بسیار حساس می باشد.
در ولتاژ های عادی MOV به صورت یک عایق عمل می کند و جریان از آن عبور نمیکند، اما در ولتاژ های بالا مانند یک هادی عمل می کند . در واقع وریستور مانند یک سوئیچ باز در زمان ولتاژ عادی و یک سوئیچ بسته در زمان ولتاژ بالا عمل می کند.
راهنمایی در مورد انتخاب نوع ارستر
ارستر منتخب با کمترین درجه بیشترین دامنه حفاظتی را برای ایزولاسیون فراهم می کند.
درحالی که ارستری با بالاترین درجه اگر چه توانایی بیشتر ارستر را در نجات دستگاه قدرتی نشان میدهد ولی دامنه حفاظتی برای ضربه گیری را کاهش می دهد.
انتخاب ارسترها بر اساس میزان ولتاژارستر ، کلاس ارستر و مکان قرارگیری ارستر متفاوت می باشد
1- میزان ولتاژ ارستر: انتخاب این نوع، بستگی به این داردکه دستگاه با زمین اتصال دارد یا نه. اگردارد باید روش های اتصال به زمین دستگاه را در نظر گرفت
2- کلاس ارستر: به طور عمومی ارسترها شامل سه دسته(کلاس) می باشند
علاوه بر حفاظت و ایمنی توانایی و قیمت شامل سه دسته اند:
1- ارسترهای گروه ایستگاه لوله
2- ارسترهای گروه حد واسط یا ثانویه
3- ارسترهای توزیع کننده
ارسترهای گروه ایستگاه لوله بهترین و بیشترین توانایی در حفاظت را انجام می دهند و گران ترین نوع می باشد.
نحوه عملکرد سرج ارستر:
رعد و برق و انفجار برق
هنگامی که یک نیروی قوی یا رعد و برق به یک سیستم الکتریکی آسیب وارد می کند، به تمام سیستم و هر دستگاه الکتریکی متصل به سیستم اسیب وارد می کند. دستگاه های برق در محدوده ولتاژ مشخص کار می کنند. هنگامی که این دستگاه ها یک ولتاژ بالاتر از ولتاژ مشخصی که برای عملیات آنها کافی است، دریافت می کنند، منفجر می شوند یا آسیب می بینند. با این حال، سیستم های الکتریکی که توسط یک بازدارنده محافظت شده محافظت می شوند، آسیب دیده نمی شوند، زیرا ترمیناتور اطمینان می دهد که ولتاژ بالا به سیستم الکتریکی وارد نمی شود.
جابجایی نور و برق با استفاده از MOV
سرج ارستر تمامی ولتاژ بالایی که از طریق آن عبور می کند را جذب نمی کند و آن را به سادگی به زمین هدایت می کند یا آن را به سمت پایین می کشد تا ولتاژ را از طریق آن عبور دهد. راز موفقیت ارسترها در جابجایی رعد و برق و یا انفجار الکتریکی بالا MOV یا اکسید فلز وریستور است. MOV نیمه هادی است که به ولتاژ بسیار حساس است. در ولتاژ نرمال ، MOV به عنوان یک عایق کار می کند و جریان را از این طریق عبور نمی دهد.
اما در ولتاژ بالا، MOV به عنوان یک هادی عمل می کند. این کار به کمک یک سوئیچ انجام می شود که زمانی که یک ولتاژ AC استاندارد وجود دارد باز است ، و یک سوئیچ که هنگام رعد و برق و یا ولتاژ بالا بسته می شود.
سرج ارستر ها به گونه ای عمل می نمایند که تا زمانی که ولتاژ مدار در محدوده مجاز قرار داشته باشد ، ارستر به صورت مدار باز عمل می نماید که در اینصورت دخالتی در کار اصلی و رایج سیستم نخواهد داشت اما در صورتی که ولتاژ سیستم بالاتر از حد مجاز سرج ارستر باشد و اختلاف پتانسیل دو سر سرج ارستر از حد مجاز بالاتر باشد ، این قطعات به صورت مسیرهای بسته ای عمل نموده و ولتاژ بالای موجود از طریق اتصال زمین تخلیه می گردد.
علل بروز انفجار چیست؟
هنگامی که یک حادثه موجب افزایش شارژ الکتریکی از طریق یک خط برق در بعضی از نقاط می شود، انفجار رخ می دهد. محبوب ترین علت انفجار، رعد و برق است. با این حال، رعد و برق باعث می شود که برق فقط هر بار یک مرتبه در جریان باشد.
در طول طوفان، رعد و برق ممکن است در جایی در نزدیکی یک منبع برق ضربه بزند و بر ولتاژ در حال اجرا از طریق یک خط برق تاثیر بگذارد. گاهی اوقات، بهترین راه برای محافظت از یک دستگاه الکتریکی از اثرات یک موج رعد و برق، خروج از منبع قدرت است. یک موج بازدارنده ممکن است 100 درصد از زمان کار کند زیرا رعد و برق می تواند ولتاژ های بسیار بالا تولید کند که حتی جریان های ممتد را نمی توان به طور کامل کنترل کرد.
در اغلب موارد دستگاه های الکتریکی که به قدرت الکتریسیته بالا متکی هستند موجب بروز انفجار می شوند (مانند یخچال و فریزر و آسانسور). عملیات این دستگاه ها گاهی اوقات موجب نیاز ناگهانی به برق می شود که جریان را در یک سیستم الکتریکی خراب می کند. حتی اگر این موج ها باعث ایجاد آسیب زیاد به عنوان یک موج رعد و برق نشوند، هنوز می توانند آسیب جدی به برخی دستگاه های الکتریکی متصل شده به سیستم الکتریکی ایجاد کنند.
نقش سرج ارستر در جلوگیری از آسیب به ساختمان چیست؟
میلههای فلزی که در بالای ساختمان ها یا در پست های فشار قوی نصب میشوند تا با برخورد صاعقه با این میلهها از برخورد مستقیم صاعقه به تجهیز جلوگیری شود. این وسیله در مهندسی برق نیزه نیز نامیده میشود.
به منظور حفاظت از شبکه در مقابل اضافه ولتاژ ها و تخلیه آنها به زمین از برقگیر استفاده می شود اضافه ولتاژها ی که در شبکه ایجاد می شود یا ناشی از عوامل خارجی بوده نظیر صاعقه و یا ناشی از اختلالات داخلی سیستم نظیر کلید زنی ، اتصال کوتاه ،قطع ناگهانی بار ،عدم تنظیم ریگالوتوری ولتاژ و غیره می باشد.
سرج ارستر و انواع آن:
سرج ارسترها را میشود به 5 دسته پرکاربرد معرفی کرد:
- ارسترهای کلاس حفاظتی D
- ارسترهای کلاس حفاظتی C
- ارسترهای کلاس حفاظتی B + C
- ارسترهای کلاس حفاظتی B
- ارستر شبکه که بالاترین کلاس حفاظتی در هنگام صاعقه را برخوردار است.
ارسترهای رادیویی که به صورت UHF ،N Type ،BNC و TNC مورد استفاده قرار میگیرند.
ارسترهای جهت حفاظت از دوربین که معمولا به دو حالت CAT6 و CAT5 در بازار موجود میباشد.
قابل توجه ارسترهای کلاس B که در تابلوهای اصلی و اولیه استفاده میگردند و قابلیت ضربه گیر تا 150 کیلوآمپر را برخوردار میباشند، بالاترین قیمت را در سرج ارسترها به همراه دارد.
ارستر ترکیبی کلاس B+C
ارستر ترکیبی کلاس B+C برای حفاظت از سیستمهای الکتریکی در زمان توزیع ولتاژ پایین ناشی از برخورد رعد و برق و یا سوئیچ داخلی دستگاههای الکترونیکی مورد استفاده قرار میگیرد. ویژگی سرچ ارستر ترکیبی کلاس B+C این است که به هنگام تخلیه جریان اضافی، گازهای داغ یونیزه از آن صادر نمیشود بنابراین نیاز نیست که از وسایل قابل اشتعال دور نگاه داشته شود.
از موارد استفاده سرج ارستر کلاس B+C این است که هنگامیکه صائقه یا یک موج الکتریکی قوی به منبع تغذیه یک سیستم الکتریکی وارد می شود میتواند باعث آسیب دیدن تمام تجهیزات الکترونیکی که در یک محدوده ولتاژ خاص کار می کنند گردد. سرج ارستر کلاس B+C برای حفاظت از سیستم الکتریکی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند و ازآسیب تجهیزات الکتریکی که به منبع برق متصل هستند جلوگیری می کند.
نحوه کار ارستر کلاس B+C به این صورت است که هنگامی که ولتاژی بالاتر از حد نرمال در خطوط جریان پیدا کند سرج ارستر با ایجاد یک مسیر به زمین ولتاژ بیش از حد را از خطوط تخلیه و به زمین منتقل میکند. این فرایند به طور کلی از طریق یک وریستور (Varistor) که به نسبت ولتاژ های مختلف دارای مقاومت های مختلف می باشد انجام می پذیرد .
ارستر فتوولتاییک
این نوع ارسترها برای حفاظت از انواع پنلهای خورشیدی، اینورتر خورشیدی، سلولهای خورشیدی، اینورتر DC و همچنین جهت حفاظت در مقابل رعد و برق و صاعقه مورد استفاده قرار میگیرد.
ارستر کلاس C
ارستر کلاس C طوری طراحی شده است که رابط میان هادی سیستم الکتریکی و و زمین باشد و میزان اضافه ولتاژ در دستگاه الکتریکی را کاهش دهد. ارستر کلاس C تک قطبی بوده و برای محافظت از تجهیزات الکتریکی در هنگام تغییر ولتاژ ناشی از رعد و برق به کار میرود. ارستر کلاس C به دلیل آنکه دارای وریستور اکسید فلزی میباشد از ظرفیت تخلیه بالایی برخوردار است.
ارستر کلاس B
ارستر کلاس B به منظور محافظت از دستگاههای الکترونیکی در برابر جریان گذرای ناشی از رعد و برق استفاده میشود و دارای بهره وری و اثر بخشی بالایی میباشد. ارستر کلاس B تک قطبی میباشد و برای حفاظت از تاسیسات برقی و تجهیزات الکترونیکی در هنگام اضافه ولتاژ و یا جریان رعد و برق مستقیم مورد استفاده قرار میگیرد و دارای ظرفیت تخلیه بالایی میباشد و برای استفاده و نصب IV نیز مناسب میباشد.
ارستر کلاس D یا (Lightning Current Arrester):
جهت تکمیل و مقابله با اضافه ولتاژ از این نوع ارسترها استفاده میگردد.
سرج ارستر کلاس D در خطوطی که دارای ولتاژ پایین میباشند مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع از سرج ارستر تابلویی نمیبایست در معرض مستقیم رعد و برق قرار گیرد. سرج ارستر کلاس A برای تغییرات جزئی جریان s µ 20/ 8 با حداکثر پیک 5kv طراحی شده است.
ارستر مخابراتی یا دیتا
این نوع ارسترها برای حفاظت از خطوط کابلهای CAF5 و CAT6 با ورودی و خروجی RJ45 و همچنین برای حفاظت از دوربینها مورد استفاده قرار میگیرد.
ارستر دوربین:
جهت محافظت از انواع دوربینها میباشد، در صورت رعد و برق و صاعقه در خط میتواند باعث جلوگیری از سوختن دوربین گردد.
ارستر TNC:
این نوع ارستر با ولتاژ VAC 130 و ولتاژ VDC 180 و کانکتور با قابلیت اتصال Coaxial Cable، جهت حفاظت از دوربینها مورد استفاده قرار میگیرد.
ارستر BNC:
این نوع ارستر با ولتاژ VAC 130 و ولتاژ VDC 180 و کانکتور با قابلیت اتصال BNC با توان 50 اهم، جهت حفاظت از دوربین مدار بسته و سیستمهای رادیویی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارستر Type N:
این نوع ارستر با ولتاژ VAC 130 و ولتاژ VDC 180 و کانکتور با قابلیت اتصال N Connector، جهت حفاظت از دوربین مدار بسته و سیستمهای رادیویی مورد استفاده قرار میگیرد.
ارستر UHF:
این نوع ارستر با ولتاژ VAC 130 و ولتاژ VDC 180 و کانکتور با قابلیت اتصال UHF Connector، جهت حفاظت از دوربین مدار بسته و سیستمهای رادیویی مورد استفاده قرار میگیرد.
SPD چیست؟
SPD یا Surge Protection Device همان سرج ارستر یا برق گیر میباشد.
این وریستور به نسبت ولتاژهای متفاوتی که وارد ارستر (SPD) میشوند دارای مقاومتهای مختلف میباشد و از این طریق ولتاژ را کنترل مینماید. برای محافظت از تجهیزات مصرفی الکتریکی و واحدهای صنعتی در برابر ولتاژهای گذرا ارستر قبل از ورودی تجهیزات به هادی متصل میگردد.
مواردی که باید در هنگام خرید ارستر مورد توجه قرار داد این است که ارستر (برقگیر) رعد و برق را جذب نمیکند با آن را کاهش نمیدهد بلکه جریان اضافی را به زمین منتقل میکند، همچنین ارستر از دستگاههایی محافظت میکند که به طور موازی با آن نصب شدهاند.
SPD به طور موازی دارای امپدانس بالا است. هنگامی که ولتاژ گذرا در سیستم ظاهر می شود، امپدانس دستگاه کاهش می یابد و بنابراین جریان خروجی از طریق SPD بوسیله عبور از تجهیزات حساس رانده می شود.
ارستر ترکیبی (combined arrester):
این دستگاه به صورت موازی در مدار منبع تغذیه بارهای الکتریکی که باید محافظت کند متصل شده است. این وسیله همچنین میتواند در تمام سطوح شبکه توزیع نیرو استفاده شود.
این وسیله به عنوان رایجترین و پرکارآمدترین نوع محافظ فشار زیاد استفاده میشود.
موارد استفاده از ارسترهای ترکیبی دستگاه SPD در شبکههای تامین برق، شبکههای تلفن، مخابرات، تابلو برق ارتباطات و اتوبوسهای کنترل خودکار استفاده میشود.
مبانی اصلی ارسترهای ترکیبی:
SPD برای محدود کردن فشارهای الکتریکی اضافه و ناپایدار منشأ جوی و انتقال امواج جاری به زمین طراحی شده است و برای محدود کردن نوسان فشار الکتریکی به مقداری که برای دستگاه الکتریکی، تابلو برق و دنده کنترل خطرناک نباشد استفاده میشود.
سرج ارستر های کابل های کواکسیال:
سرج ارستر کواکسیال را می توان به دسته بندی سرج ارستر TNC BNC N-TYPE UHF دسته بندی نمود.
ویژگی های سرج ارستر های کواکسیال:
- عملکرد فیلترینگ
- عمر نامحدود
- عملکرد تخلیهDC از 3 تا 6 گیکا هرتز
کاربردهای سرج ارستر کواکسیال:
-
- سیستم های مخابراتی
- سیستم های رادیویی مانند GSM UMTS PCN DCS
- تابلوهای برق
مدار داخلی سرج ارستر:
طرز کار مدار داخلی سرج ارستر ساده است. در حالت اولیه وقتی مدار روشن است یا منبع تغذیه دوباره متصل شده است، رله در حالت بدون انرژی باقی می ماند. این مورد، از دسترسی منبع تغذیه به بار متصل جلوگیری می کند. وقتی فشار از روی سوئیچ برداشته می شود مدار سرج ارستر وارد حالت فعال می شود، انرژی به رله می رسد و در نتیجه منبع تغذیه به بار متصل به آن دسترسی پیدا می کند.
محاسبه سرج ارستر:
سرج ارستر یا صاعقه گیر پس از نصب روی ساختمان، می بایست بوسیله هادیهای میانی Down Conductor از طریق سیم مسی بدون روکش به سیستم زمین متصل گردد. مقاومت الکترود زمین صاعقه گیر می بایست زیر 10 اهم باشد و پس از اجرا به شبکه هم پتانسیل کل سایت متصل شود.
در اجرای الکترود زمین هر صاعقه گیر می بایست از لوازمی چون صفحه های مسی، مواد کاهنده مقاومت (LOM) ، اتصالات جوش انفجاری استفاده نمود.
نصب سرج ارستر
سرج ارستر معمولآ در مجاورت الکتریک متر برای محافظت از دستگاه برقی خانگی یا ساختمان در اثر ضربه های شدید از خارج می شود. سرج ارستر می تواند به سایر تجهیزات الکتریکی متصل شده منبع برق را محافظت کند، اما ممکن است حفاظت کامل در برابر جریان های ناشی از سیم کشی یا کارکرد کلی برق خانگی خانوار یا اداری ایجاد نکند.
خرید سرج ارستر و برقگیر:
خرید سرج ارستر و برق گیر امری مهم و ضروری جهت جلوگیری از صاعقه در اماکن صنعتی و ساختمانهای تجاری به شمار میآید.
از آنجا که سرج ارستر قطعه الکتریکی است که به جهت جلوگیری کردن از ولتاژهای گذرا، ولتاژهای اضافه و ولتاژهای غیر عادی مورد استفاده قرار میگیرد، بنابراین ولتاژهای اضافهای که توسط رعد و برق و صاعقه ایجاد میشود باید تخلیه شده تا از پیامدهای ناگوار حاصل از رعد و برق که گاها موجب آتش سوزی نیز میگردد، جلوگیری نماید.
بنابراین وجود و خرید سرج ارستر و برقگیر در مکانهای صنعتی ضروری است زیرا که خطرات ناشی از صاعقه باعث از بین رفتن تجهیزات صنعتی میشود.
قیمت ارستر
قیمت ارسترها بسته به نوع آمپر مصرفی، توان محدود کردن ولتاژ گذرا و انتقال آن به سیستم، برند قابل ارائه برای هر ارستر و … تفاوت دارد.
پیمان الکتریک ارائه کننده ارستر با برندهای مختلف میباشد. برای سفارش در واتساپ پیام ارسال کنید یا با شمارههای زیر تماس بگیرید.
واتس آپ: 09127701494