آسانسورها به عنوان رگهای حیاتی در ساختمانهای امروزی، نقشی کلیدی در جابجایی افراد و بار ایفا میکنند. اما در پشت ظاهر ساده آنها، دنیای پیچیدهای از فناوری نهفته است که از جمله آن میتوان به انکودر آسانسور اشاره کرد. این قطعهی ظریف، نقشی اساسی در کنترل دقیق حرکت، افزایش ایمنی و ارتقای تجربه سواری ایفا میکند. در این مقاله، سفری به دنیای انکودر آسانسور خواهیم داشت و با کارکرد، انواع، مزایا و معایب آن آشنا میشویم. همچنین، نکاتی راجع به نصب، راهاندازی و نگهداری این قطعهی مهم ارائه خواهیم کرد تا شما را در این زمینه که انکودر آسانسور چیست، راهنمایی کنیم.
در این مقاله چه میخوانیم؟
- انکودر آسانسور چیست؟
- مشخصات فنی انکودر آسانسور چیست؟
- انواع انکودر آسانسور
- اجزای انکودر آسانسور
- مراحل نصب و راه اندازی انکودر آسانسور
- مزایای استفاده از انکودر آسانسور
- معایب استفاده از انکودر آسانسور
- نحوه نگهداری مناسب از انکودر آسانسور
انکودر آسانسور چیست؟
انکودر آسانسور یک حسگر الکترومکانیکی است که وظیفهی تبدیل حرکت دورانی موتور به سیگنالهای الکتریکی را بر عهده دارد. این سیگنالها اطلاعات مربوط به موقعیت، سرعت و شتاب کابین آسانسور را به تابلو فرمان ارسال میکنند.
تابلو فرمان با استفاده از این اطلاعات، میتواند حرکت آسانسور را به طور دقیق کنترل کند و آن را در طبقات مورد نظر با نرمی و دقت متوقف نماید. به عبارت دیگر، انکودر آسانسور نقش یک چشم دقیق را ایفا میکند که به آسانسور هوشمندی میبخشد و آن را قادر میسازد تا مسیر خود را به درستی طی کند.
در ادامه، به بررسی مشخصات فنی، انواع، اجزا، مزایا و معایب انکودر آسانسور خواهیم پرداخت.
مشخصات فنی انکودر آسانسور چیست؟
بهنظرتان مشخصات فنی انکودر آسانسور چیست؟ موارد زیر را بررسی کنید:
دقت انکودر آسانسور
دقت انکودر به تعداد پالسهایی که در هر دور چرخش تولید میکند، اشاره دارد. دقت انکودرهای آسانسور معمولا بین 100 تا 2048 پالس در دور است. هر چه تعداد پالسها بیشتر باشد، دقت انکودر نیز بالاتر خواهد بود.
رزولوشن انکودرها
رزولوشن انکودر به کوچکترین واحدی که انکودر میتواند جابجایی را اندازهگیری کند، اشاره دارد. رزولوشن انکودرهای آسانسور معمولا بین 0.01 تا 0.1 درجه است.
نوع خروجی
انکودرها میتوانند خروجیهای مختلفی مانند TTL، HTL، سینوس/کوزینوس و resolver داشته باشند. نوع خروجی باید با سیستم کنترل آسانسور سازگار باشد.
قطر شفت انکودر
قطر شفت انکودر باید با قطر محور موتور آسانسور مطابقت داشته باشد.
ولتاژ تغذیه
ولتاژ تغذیه انکودر باید با منبع تغذیه سیستم کنترل آسانسور سازگار باشد.
درجه حفاظت
درجه حفاظت انکودر نشاندهنده مقاومت آن در برابر گرد و غبار و رطوبت است. انکودرهای آسانسور معمولا دارای درجه حفاظت IP65 یا بالاتر هستند.
محدوده دمای کاری
محدوده دمای کاری انکودر نشاندهنده حداکثر و حداقل دمایی است که انکودر میتواند در آن به درستی کار کند.
علاوه بر موارد فوق، نوع فناوری به کار رفته در انکودر (مانند انکودر مغناطیسی یا نوری) نیز از جمله مشخصات فنی مهم آن محسوب میشود.
انواع انکودر آسانسور
حال که دانستیم انکودر آسانسور چیست، باید به این موضوع اشاره کنیم که انکودرهای آسانسور انواع مختلفی دارند و هر یک برای عملکردی خاص مورد استفاده قرار میگیرد. در این بخش به انواع انکودرهای آسانسوری میپردازیم.
- انکودرهای مغناطیسی: این نوع انکودر از تغییرات میدان مغناطیسی برای تولید سیگنالهای الکتریکی استفاده میکند. انکودرهای مغناطیسی به دلیل دقت بالا، استحکام و طول عمر زیاد در آسانسورها کاربرد فراوانی دارند.
- انکودرهای نوری: این نوع انکودر از نور برای تولید سیگنالهای الکتریکی استفاده میکند. انکودرهای نوری به دلیل قیمت پایین و سهولت نصب مورد توجه هستند.
- انکودرهای افزایشی: این نوع انکودر در هر بار چرخش، تعداد مشخصی پالس تولید میکند. انکودرهای افزایشی برای اندازهگیری سرعت و مسافت کاربرد دارند.
- انکودرهای مطلق: این نوع انکودر موقعیت دقیق شفت را در هر لحظه اندازهگیری میکند. انکودرهای مطلق برای کنترل دقیق موقعیت کابین آسانسور کاربرد دارند.
علاوه بر دستهبندی فوق، انکودرهای آسانسور را میتوان بر اساس نحوه اتصال به موتور نیز به دستههای انکودرهای کوپل مستقیم و انکودرهای دندهای تقسیم کرد.
اجزای انکودر آسانسور
اجرای انکودر آسانسور چیست؟ در این بخش آنها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار میدهیم.
| نام قطعه | شرح |
| دیسک کدگذار | دیسکی که دارای علامتگذاریهای خاصی مانند شکاف، سوراخ یا برجستگی است. |
| هد (سنسور) | حسگری که تغییرات دیسک کدگذار را تشخیص میدهد. |
| مدار الکترونیکی | مداری که سیگنالهای خروجی هد را پردازش و تبدیل میکند. |
| محفظه | محفظهای که اجزای داخلی انکودر را در خود جای میدهد. |
| شفت | محوری که دیسک کدگذار به آن متصل میشود. |
| اتصالات | سیمهایی که انکودر را به تابلو فرمان آسانسور متصل میکنند. |
مراحل نصب و راه اندازی انکودر آسانسور
مراحل نصب و راه اندازی انکودر آسانسور به نوع انکودر و سیستم کنترل آسانسور بستگی دارد. با این حال، به طور کلی میتوان مراحل زیر را برای نصب و راه اندازی انکودر آسانسور در نظر گرفت:
انتخاب محل نصب
محل نصب انکودر باید به گونهای باشد که دسترسی به آن آسان باشد و از لرزش و ارتعاش دور باشد. همچنین باید فضای کافی برای نصب انکودر و اتصالات آن وجود داشته باشد.
نصب انکودر
انکودر را با استفاده از براکتهای مخصوص به محور موتور آسانسور یا شفت دیگر متصل کنید. اطمینان حاصل فرمایید که انکودر در محور موتور به درستی قرار گرفته است و هیچ گونه لقی ندارد.
اتصال اتصالات
سیمهای انکودر را به تابلو فرمان آسانسور مطابق با دستورالعمل سازنده متصل کنید. از سیمهای مناسب با عایق بندی صحیح استفاده نمایید.
تنظیمات انکودر
با استفاده از منوی تنظیمات تابلو فرمان آسانسور، پارامترهای انکودر مانند تعداد پالس در دور، رزولوشن و نوع خروجی را تنظیم کنید. برای تنظیمات دقیقتر، ممکن است نیاز به استفاده از نرم افزار مخصوص باشد. بنابراین باید بهطور کامل بدانید که انکودر آسانسور چیست تا بتوانید تنظیمات آن را انجام دهید.
تست و راه اندازی
پس از نصب و تنظیم انکودر، باید آن را به طور کامل تست کنید. برای تست انکودر، باید از حرکت دادن دستی موتور آسانسور و مشاهده سیگنالهای خروجی انکودر استفاده کنید. همچنین باید عملکرد آسانسور را با انکودر جدید بررسی کنید و از حرکت نرم و دقیق آن مطمئن شوید.
مزایای استفاده از انکودر آسانسور
استفاده از انکودر در آسانسور مزایای بسیاری دارد. از جمله:
- دقت موقعیتیابی: انکودرها موقعیت دقیق کابین آسانسور را اندازهگیری میکنند، که باعث توقف دقیق در طبقات و جلوگیری از خطاهای تراز میشود.
- کنترل سرعت: اتین قطعات به کنترل دقیق سرعت حرکت آسانسور کمک میکنند، که باعث حرکت نرمتر و کاهش تکانهای ناگهانی میشود.
- افزایش ایمنی: با ارائه اطلاعات دقیق در مورد موقعیت و سرعت، انکودرها به سیستمهای ایمنی آسانسور کمک میکنند تا در مواقع اضطراری عملکرد بهتری داشته باشند.
- کاهش استهلاک: انکودرهای آسانسوری باعث بهبود عملکرد موتور و سیستمهای مکانیکی آسانسور میشوند که این امر منجر به کاهش استهلاک و افزایش عمر مفید تجهیزات میشود.
- بهرهوری انرژی: با بهینهسازی حرکت و توقف آسانسور، انکودرها به کاهش مصرف انرژی کمک میکنند.
- پایش و نگهداری: این قطعات امکان پایش مداوم و دقیق عملکرد آسانسور را فراهم میکنند، که به تشخیص زودهنگام مشکلات و نگهداری پیشگیرانه کمک میکند.
معایب استفاده از انکودر آسانسور
هنگام بررسی این که انکودر آسانسور چیست به این موضوع میرسید که با اینکه استفاده از انکودر در آسانسور دارای مزیت است، اما معایبی را نیز با خود به همراه دارد. این معایب عبارتاند از:
- هزینه بالا: انکودرهای با دقت بالا و کیفیت مناسب هزینههای اولیه بیشتری دارند.
- پیچیدگی نصب: نصب و راهاندازی انکودرها نیاز به تخصص و تجربه دارد، که میتواند زمانبر و پرهزینه باشد.
- نگهداری: انکودرها به نگهداری منظم نیاز دارند، و خرابی آنها میتواند منجر به توقف عملکرد آسانسور شود.
- حساسیت به شرایط محیطی: انکودرها ممکن است به گرد و غبار، رطوبت و تغییرات دما حساس باشند که عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار میدهد.
- سازگاری: برخی انکودرها ممکن است با سیستمهای قدیمی آسانسور سازگار نباشند، که نیاز به ارتقاء سیستم دارد.
نحوه نگهداری مناسب از انکودر آسانسور
نگهداری مناسب از انکودر آسانسور به افزایش طول عمر آن، کاهش احتمال خرابی و عملکرد صحیح و دقیق سیستم آسانسور کمک میکند. در به شما میگوییم که چگونه از انکودر آسانسور خود استفاده کنید.
بازرسی دورهای
به طور دورهای (مثلا هر ماه) انکودر را از نظر وجود آلودگی، گرد و غبار و خوردگی بررسی کنید. در صورت مشاهده هر گونه آلودگی، آن را با استفاده از یک پارچه تمیز و خشک پاک کنید.
بررسی اتصالات
در این رابطه نیز به شکل دورهای (مثلا هر سه ماه) اتصالات انکودر را از نظر محکم بودن و سالم بودن بررسی کنید. در صورت مشاهده هر گونه مشکل در اتصالات، آنها را تعویض کنید.
کالیبراسیون
درمورد این موضوع نیز به همان شکل دورهای (مثلا هر سال) انکودر را کالیبره کنید. کالیبراسیون انکودر به منظور تنظیم دقیق آن و اطمینان از صحت اندازهگیریها انجام میشود.
محافظت در برابر ضربه و لرزش
از انکودر در برابر ضربه و لرزش محافظت کنید. لرزش و ضربه میتواند به اجزای داخلی انکودر آسیب برساند و عملکرد آن را مختل کند.
استفاده از قطعات یدکی اصلی
در صورت نیاز به تعویض قطعات انکودر، از قطعات یدکی اصلی و تایید شده توسط سازنده استفاده کنید.
انجام سرویس دورهای
توصیه میشود که انکودر آسانسور به طور دورهای توسط یک تکنسین متخصص سرویس شود.
با رعایت این نکات ساده، میتوانید از انکودر آسانسور خود به بهترین نحو نگهداری کرده و از طول عمر و عملکرد آن بهرهمند شوید.
جمع بندی
در این مقاله از پیمان الکتریک به انکودر آسانسور پرداختیم، انکودرهای آسانسور نقش مهمی در بهبود عملکرد، دقت و ایمنی سیستمهای آسانسوری دارند. این دستگاهها با اندازهگیری دقیق موقعیت و سرعت کابین، توقفهای دقیق و حرکات نرمتری را فراهم میکنند و به کاهش استهلاک و بهرهوری انرژی کمک میکنند. با این حال، استفاده از انکودرها معایبی نیز دارد، از جمله هزینههای بالا، پیچیدگی نصب و نیاز به نگهداری منظم. همچنین، حساسیت به شرایط محیطی و نیاز به سازگاری با سیستمهای قدیمی میتواند چالشبرانگیز باشد. به طور کلی، این که بدانیم انکودر آسانسور چیست یعنی بهراحتی میتوانیم از آن استفاده کنیم.
سوالات متداول
1. چه نوع انکودر برای آسانسورهایی با سرعت بالا و طبقات زیاد مناسبتر است؟
برای آسانسورهایی با سرعت بالا و طبقات زیاد، معمولا از انکودرهای افزایشی مطلق با رزولوشن بالا استفاده میشود.
2. در صورت خرابی انکودر آسانسور چه علائمی مشاهده میشود؟
برخی از علائم خرابی انکودر آسانسور عبارتند از حرکت نامنظم کابین آسانسور، عدم توقف دقیق کابین در طبقات، ایجاد صدای غیرعادی و روشن شدن چراغ هشدار دهنده.
3. تفاوت بین انکودر افزایشی و مطلق در آسانسور چیست؟
انکودرهای افزایشی تعداد پالس را در هر دور چرخش تولید میکنند، در حالی که انکودرهای مطلق موقعیت دقیق شفت را در هر لحظه اندازهگیری میکنند. از انکودرهای افزایشی معمولا برای اندازهگیری سرعت و مسافت استفاده میشود، در حالی که از انکودرهای مطلق برای کنترل دقیق موقعیت استفاده میشود.